|
|
|
| :: Artyku³y :: |
Style wspinaczkowe
Artyku³ ten bêdzie traktowa³ pojêcie stylu wspinaczkowego. Jest to dzi¶ o tyle wa¿ne, ¿e wiele osób zdaje siê zapominaæ o tych zasadach przypisuj±c sobie osi±gniêcia równe mistrzom. Nie istnieje chyba ¿aden ukonstytuowany kodeks postêpowania wspinaczkowego, jednak¿e w ka¿dym rejonie na ¶wiecie panuj± inne regu³y. Odnosi siê to zarówno do takich miejsc jak nasze Tatry, czy Himalaje czy te¿ Stokówka :). Jednak istnieje parê uniwersalncyh zasad. Nie bêdê tu siê rozwodzi³ na temat etyki pokonywania dróg, spitowania, rebolting'u czy reequipping'u oraz niepisanej zasady aby drogê pozostawiæ takim stanie w jakim siê j± zasta³o czy te¿ otwierania nowych dróg.
Chcê siê skupiæ jedynie na samej sportowej istocie przej¶cia jakiego¶ odcinka ska³y po którym mogê stwierdziæ, ¿e zrobi³em drogê np. Henkel Trocken w stylu PP. Nie bêdê pisa³ na temat wspinaczki hakowej, bigwallowej, boulderingu, alpejskiej, lodowej, mikstowej czy wreszcie himalaskiej, gdy¿ s± to rodzaje wspinania nale¿±ce do innego zbioru zagadnieñ i ka¿dy z nich da siê chyba w jaki¶ sposób po³±czyæ z ni¿ej wymienionymi.
Mo¿e zacznê od - no w³a¶nie tu pojawia siê problem czy s³owo najczystszego jest najbardziej odpowiednie, czy te¿ mo¿e u¿yæ s³owa najlepszego albo najbardziej wytê¿aj±cego - stylu wiêc zaczne po prostu od RP- czêsto nazwy stylu s± skracane do pierwszych liter s³ów tworz±cych dan± nazwê.
RP - Red Point lub Rot Punkt ( zale¿y czy z angielska czy z niemiecka :) )- polega na przej¶ciu drogi bez odpadniêæ to jest bez obci±¿ania uk³adu asekuracyjnego, wchodzi tu jednak w grê uprzednia jej znajomo¶æ (wcze¶niejsze przej¶cia lub próby przej¶cia, lustracja ze zjazdu). Je¿eli wspinacz odpadnie od ska³y podczas prowadzenia, powinien zjechaæ (zostaæ opuszczony przez asekuruj±cego) do punktu "no hand rest". W ska³ach jest to przewa¿nie "gleba", niemniej jednak mo¿e to byæ pó³ka w ¶cianie. Chodzi o to, by wspinaj±cy siê mia³ mo¿liwo¶æ odwi±zania siê - z zachowaniem autoasekuracji (np. wpiêcie siê lon¿± do ringa) - od liny, wyci±gniêcia jej z przelotów znajduj±cych siê powy¿ej, ponownego dowi±zania siê i w koñcu kontynuowania wspinaczki. Tu chcê poruszyæ jeszcze pewien aspekt: mianowicie po odpadniêciu w ska³ach, lina jest zazwyczaj mocno 'nadwyrê¿ona' i nale¿y daæ jej siê 'zrelaksowaæ' zanim bêdziemy kontynuowaæ wspinaczkê. Nale¿y wiêc po zjechaniu na dó³ odczekaæ ok. 15 minut lub zwi±zaæ siê drugim koñcem liny.
RK - Rot Kreis ( z niem.)- zwany tak¿e "YOYO" -- ró¿ni siê od RP tylko tym, ¿e po odpadniêciu i zje¼dzie (opuszczeniu) do miejsca "no hand rest" wspinacz kontynuuje przej¶cie bez odwi±zywania liny od uprzê¿y i wyci±gania jej z przelotów. Styl najczê¶ciej stosowany w górach ze wzglêdu na 'wygodê'. Aby zachowaæ warto¶æ sportow± przej¶cia nie musimy powtarzaæ ca³ego wyci±gu bo czêsto w górach nie ma po prostu na to czasu.
PP - Pink Point- wed³ug mnie styl najbardziej kontrowersyjny pod wzglêdem sportowym w dzisiejszych czasach. Zasady identyczne jak w RP z tym, ¿e ekspresy wisz± ju¿ w punktach asekuracyjnych- nie musimy ich tam samodzielnie wpinaæ. Jest on o tyle niewygodny, ¿e skutecznie deklasuje sportow± warto¶æ przej¶cia. Wiele osób uwa¿a, ¿e RP i PP jest tym samym.
O ile ³atwiejsze jest przej¶cie drogi w stylu PP? Tu ju¿ wkraczamy w bardz± ulotn± sferê etyki ka¿dego z nas. Niemniej jednak przej¶cie drogi PP jest de facto ³atwiejsze mniej k³opotliwe, mniej nerwowe no i wreszcie nie musimy po¶wiêciæ tak du¿o czasu na przej¶cie drogi. Niestety traktowanie tych dwóch stylów za to samo sta³o siê bardzo powszechne- szczególnie w¶ród numeromaniaków.
Jeszcze jedna sprawa czêsto ekspresy s± umieszczane na sta³e w du¿ych okapach lub przewieszeniach ze wzglêdu na trudno¶ci z ich zdjêciem. Dlatego ocenê nale¿y pozostawiæ autorowi przej¶cia.
Nie ma czego¶ takiego jak On Sight PP lub Flash PP
TR - Top Rope ( z ang. ) czyli na wêdkê- polega na przej¶ciu drogi z górn± asekuracj±.
AF - All Free ( z ang.)- ró¿ni siê od RK tym, ¿e wspinacz nie zje¿d¿a po odpadniêciu do "no hand rest", lecz po chwilowym odpoczynku kontynuuje wspinaczkê poczynaj±c od miejsca, w którym siê znajduje. Stylowi AF towarzyszy jednak warunek, by wspinanie zosta³o podjête pocz±wszy od takiego ustawienia r±k na chwytach (i stóp na stopniach), z jakiego wspinacz przed chwil± odpad³ od ¶ciany. Generalnie chodzi o to ¿eby nie 'oszukiwaæ' samych siebie
OS - On Sight ( z ang.)- czyli od strza³u; polecany sposób pokonania drogi wspinaczkowej. Polega na przej¶ciu bez odpadniêcia drogi bez jej znajomo¶ci. Oznacza to, i¿ zabronione s± jakiekolwiek podpowiedzi co do po³o¿enia chwytów i stopni, po³o¿enia cia³a, a tak¿e wcze¶niejsze ogl±danie drogi ze zjazdu jak i obserwowanie prób innych wspinaczy. Pewnym u³atwieniem w stylu OS jest mo¿liwo¶æ zej¶cia ( bez obci±¿ania uk³adu asekuracyjnego) o w³asnych si³ach do stanowiska; wykorzystanie tej mo¿liwo¶ci uprawnia do podjêcia kolejnej próby w pó¼niejszym terminie i - w razie czystego przej¶cia - zaliczenia drogi OS. Spore kontrowersje wystêpuj± gdy kto¶ idzie na drogê o wycenie X. Dochodzi do kluczowego miejsca którym jest crux sk³adaj±cy siê z jednopalcowych p³ytkich dziurek w przewieszeniu pod k±tem 112 stopni.
Przebyta czê¶æ drogi mia³a charakter bardzo ci±gowy i nie przysporzy³a nam wiêkszych trudno¶ci ale widzimy, ¿e te ruchy s± poza naszym zasiêgiem. Schodzê wiêc do na glebê i idê do domu. Przez najbli¿sz± zimê pakujê na panelu tylko pod pokonanie tej kluczowej sekwencji ruchów i wracam w przysz³ym sezonie na ta drogê. Przechodzê ja i mówiê, ¿e to by³ OS. Wed³ug mnie takie przej¶cie nie mo¿na ju¿ tak zaliczyæ bo pomimo tego, ¿e wszystkie warunki s± spe³nione, nie nale¿y ze wspinania robiæ wy¶cigu szczurów i albo robisz drogê albo nie.
Flash- styl polegaj±cy na przej¶ciu drogi w ci±gu, bez odpadniêæ. Jest to nasze pierwsze przej¶cie drogi podobnie jak podczas przej¶cia OS z tym, ¿e dopuszcza siê mo¿liwo¶æ obserwacji partnera czy innego wspinacza na tej drodze. Mo¿na tak¿e zasiêgn±æ porady u osób, które dan± drogê czy przystawkê ju¿ zrobi³y.
Free Solo( z ang.) czyli NA ¯YWCA polega na przej¶ciu drogi bez stosowania jakiejkolwiek asekuracji linowej. Dopuszcza siê podobno na d³ugich drogach zwieszenie siê na skyhook'u lub haku ( czymkolwiek ) w celu odpoczynku. Styl wymaga najwiêcej po¶wiêceñ... jest te¿ oprócz OS najbardziej cenionym stylem. Jednak kluczowe tu jest -pomijaj±c ryzyko obiektywne- w³a¶ciwe dobranie drogi i nie przecenienie swoich mo¿liwo¶ci. J. Bachar jest zwolennikiem teorii naturalnego doboru- g³upie jednostki same siê wykoñcz±.
A0 - czyli po prostu a zero. Bardzo czêsto zdarza siê przyazerowaæ w górach. Gdy kluczowe fragmenty drogi s± np. mokre to albo po prostu dajemy z ringa lub przepinamy siê w punktach- taka jak to siê robi podczas hakówki. Ewentualnie: pewien pan wspinaj±cy siê w Hejszy uwa¿a, ¿e A0 jest wtedy gdy oprócz nas samych jest jeszcze kto¶ w ska³ach kto w razie wypadku by³by w stanie zawiadomiæ s³u¿by medyczne lub ratownicze lub po prostu udzieliæ nam pomocy... ech ciê¿kie jest to wspinanie.
Istnieje tak¿e Styl Francuski- polegaj±cy na olewaniu wszystkich podanych wy¿ej zasad i robienia czego siê chce :)
Warto tak¿e wspomnieæ o innej kwestii. Mianowicie dla ka¿dego wspinanie jest czym¶ innym. Jeden chce byæ po prostu coraz lepszy od innych, drugi chcia³by pokonywaæ wszystkie drogi w starym stylu, a trzeci uwa¿a, ¿e prawdziwym wyznacznikiem tego co siê umie jest przej¶cie DDS i to jeszcze OS - pozdrownienia dla Paw³a Michalskiego ( DDS to przej¶cie drogi u¿ywaj±c tylko swojej asekuracji- tzn. nie korzystamy z tego co ju¿ tkwi w ¶cianie ).
W tej ca³ej bieganinie za znaczkami nie nale¿y zapominaæ o tym czym dla Mnie jest wspinanie- mo¿e po prostu czyst± przyjemno¶ci±?
Leszek Wójtowicz
Wszelkie uwagi, niezgodno¶ci oraz pytania nale¿y kierowaæ pod adres lw32334@sgh.waw.pl
Podczas pracy nad artyku³em korzysta³em ze strony internetowej:
www.monolith.strefa.pl/pliki/style.php
|
|
|
|
|
